بيوگرافي و ويژگي هاي آثار عيسي بهادري

عيسي بهادري فرزند موسي خان در سال 1284 شمسي در قريه « آقچه كهريز » در بخش برچلو از توابع اراك ديده به جهان هستي گشود.پس از تحصيل مقدماتي و آشنايي با طراحي فرش در اراك مدتي در روستاي خود به كار طراحي نقشه فرش اشتغال داشت.سپس وارد مدرسه كمال الملك شد و اصول نقاشي و طبيعت سازي را نزد استاد اسماعيل آشتياني آموخت و پس از آن با استاد طاهرزاده بهزاد همكاري داشت.

در سال 1315 شمسي سرپرستي هنرستان جديدالتاسيس هنرهاي زيباي اصفهان را پذيرفت و بيش از سي سال رياست آن را به عهده داشت و شاگردان بسياري را تربيت نمود كه از برجسته ترين آنها  استادان : عباسعلي پورصفا،جواد رستم شيرازي،محمود فرشچيان و امير هوشنگ جزي زاده را مي توان نام برد كه هر يك از نام آوران عرصه هنر نگارگري و طراحي سنتي ايران در دوره معاصر مي باشند.

استاد بهادري هنرمندي آشنا به مباني هنر ايران و جهان بود،او با توجه به نقشمايه هاي سنتي و پاي بندي به اصول و مباني هنر ايران دست به ابتكار و نوآوري زد و با تركيب عناصر اسليمي و ختايي و غيره نقش هايي بديع و تازه با مضامين عرفاني ، فلسفي و اسطوره اي طراحي نمود كه در تاريخ هنر طراحي فرش بي سابقه است و براي اولين بار در سال 1338 در اصفهان پرتره بافي به شيوه نقاشي را اجرا نمود.

او نقاش طبيعت ساز ،نگارگر ، طراح كاشي،معرق چوب،خاتم،قلم زني و ساير هنرهاي سنتي ايراني بود كه از نظر خلاقيت و نوآوري در طراحي فرش سرآمد طراحان معاصر به شمار مي رود.

از آثار ماندگار وي در طراحي فرش مي توان به بشريت،شكار چرخ،ستاره دريايي،تنازع بقا،تشعير و پروانه ها اشاره كرد.او مانند نقاشان اروپايي پس از مطالعه، ابتدا طرح خود را به صورت اسكيس كار مي كرد و سپس آن را در ابعاد واقعي با زغال طراحي به روي كاغذ سفيد انتقال مي داد و در مرحله بعد با استفاده از ميز نور طرح خود را پاكنويس و ساخت و ساز مي كرد.

استاد به شيوه طراحان اراك كاغذ شطرنجي را با نشاسته گندم روي پارچه چلوار مي چسبانيد،آنگاه طرح را با كاربن روي آن كپي مي كرد.سپس متن و نقوش را تماماً رنگ آميزي مي نمود.

براي هر طرحي بر اساس موضوع انتخابي موتيف هاي جديدي را با رعايت اصول و مباني هنر ايراني ابداع مي كرد.از اين جهت هيچ يك از آثارش شبيه به هم نيست.

شادروان عيسي بهادري را مي توان يكي از بزرگترين احياءكنندگان هنرهاي سنتي ايران در دوره معاصر به شمار آورد.او موفق به دريافت نشان هاي متعدد از جمله مدال هنر از نمايشگاه كالاي ايران،نشان سپاس و علمي و هنر از وزارت معارف،ديپلم دنور و مدال طلا از نمايشگاه جهاني بروكسل و نشان علم و هنر از طرف دولت فرانسه گرديد.عيسي بهادري در سال 1365 در پاريس درگذشت و در گورستان پرلاشنر به خاك سپرده شد روانش شاد و مكانش در فردوس برين باد.

معرفي يكي از آثار استاد عيسي بهادري ( شكار چرخ )

قاليچه كرك و ابريشم اصفهان

موضوع طرح   شكار چرخ

طراح           عيسي بهادري

ابعاد             240*150 سانتيمتر

رجشمار        70 گره در 5/6 سانتيمتر طول و عرض

گره           نامتقارن ( فارسي )

پرز            مرينوس

چله           ابريشم طبيعي

پود           نخ پنبه اي

رنگها        طبيعي و گياهي

بافت        كارگاه قاليبافي هنرستان هنرهاي زيبا اصفهان زير نظر استاد غلامعلي حقيقي

در سال 1339 شمسي هنگامي كه هنرجوي سال اول هنرستان هنرهاي زيبا بودم، ديوارهاي كلاس نقشه فرش مانند يك گالري زيبا با طرح ها و نقشه هاي استاد عيسي بهادري تزيين شده بود.هر يك از طرح ها براساس موضوعي ويژه و با استفاده از نقش مايه هاي سنتي كه بعضاً در هر طرح به شيوه اي خاص ابداع گرديده بود طراحي و اغلب رنگ و نقطه شده بود.آخرين نقشي كه به تازه گي با زغال طراحي و به ديوار نصب شده بود ،طرح قاليچه اي بود با نقش سراسري و كف ساده كه شكار چرخ ناميده مي شد.

در يكي از روزهاي آن زمان هنگام بازديد چند تن از مسئولين و شخصيت هاي عاليرتبه از هنرستان و كلاس نقشه فرش استاد بهادري راجع به آن طرح به اين مضمون توضيح داد: نام اين طرح را شكار چرخ گذاشته ام . اگر خود را در فضا فرض كرده به زمين نگاه كنم آنگاه صحنه شكار انسان و حيوان را روي زمين مشاهده مي كنيم،كه در طرح شكار شاهانه است كه شاه عباس با كلاه مخصوص صفوي در حال شكار غزال مي باشد و ترنج مياني طرح را تشكيل داده است.

در فضاي شكار پرندگاني هستند كه چند شاهين دسته كثيري از آنان را محاصره كرده و اطراف آنها در گردش اند كه محدوده پرندگان محاصره شده ترنج بيروني را ايجاد كرده است.

در قسمت بالا و پايين ترنج بيروني دو شاهين در حال شكار مرغان هستند كه اين دو نقش سر ترنج ها را تشكيل داده است.در قسمت گوشه و پايين نيز شكار حيوان را مشاهده مي كنيم و در گوشه بالا سيمرغ يا همان هماي سعادت به پرواز درآمده است.

پس از ساخت و ساز مدادي طرح بر اساس زمينه قهوه اي سوخته رنگ و نقطه شده و حاشيه اي نيز به رنگ دارچين ( قهوه اي روشن ) هم آهنگ با رنگ زمينه، رنگ آميزي شد.اولين قاليچه بافته شده از اين نقش زينت بخش موزه هنرهاي ملي تهران است.در سال 1354 نمونه ديگري از اين نقش با متن سرمه اي بافته شد كه اينك در موزه هنرهاي تزييني اصفهان نگهداري مي شود.

با تشكر

جعفر قلي دادخواه

مدرس دانشگاه هنر اصفهان

1- در بيوگرافي استاد عيسي بهادري از دست نوشته هاي مرحوم رضا ابوعطا استفاده شده است.