ارمنیان نخستین بار در دوران هخامنشیان در ایران استقرار یافتند. آنان در قالب هنگ‌های سپاهی در خدمت حکومت مرکزی، بازرگانان و پیشه‌وران در آترپاتاکان یا استان پارسکاهایک ـ شامـل تبریز، مرند، ارومیـه (کبودان)، خـوی، مراغـه، سلماس (زارواند)، ماکـو (آرتاز)، قره‌داغ (پایداکاران) ساکن شدند..
درزمان پارس‌ها، ارمنیان بالاترین جایگاه را در دربار ایران داشتند. به این دلیل که آنان از قلمرو پارس‌ها در برابر دشمنان آنان حفاظت می‌کردند..
بعدها نیز در زمان شاه عباس برای حفاظت از استقلال ارامنه در مقابل عثمانیان به حمایت از آنها پرداخت و تعدادی ازانها را به ایران کوچ داد.
ارمنیان ساکن در نواحی روستایی به کشاورزی، دامداری و باغداری و ارمنیان جلفا به داد و ستد اشتغال یافتند. به موجب اعتماد خاصی که شاه عباس به تجار ارمنی داشت آنان را جهت صدور ابریشم که دراختیار خود شاه بود به خدمت گرفت.
در دوران قاجار تحول قابل ملاحظه‌ای در اوضاع ارمنیان ایران حادث شد و به دنبال خدمات ارزنده آنان در دوران مشروطیت، آنان سرانجام حقوق یک شهروند ایرانی که سال‌ها از آن محروم بودند را یافتند. ارامنه ذرایران درشهرهای مختلفی پراکنده شده وچون درتجارت تاجران موفقی بودند به این امر مشغول شدند که یکی از کالاهای مورد علاقه انها تولید وتجارت فرش بود فرش ارمنی در بسیاری شهرهای کوچک و روستاهای ایران تولید می شد که یک از معروفترین انها روستای لیلیان است .
روستای لیلیان ازتوابع شهرستان خمین استان مرکزی می باشد. این روستا که در مردم عام به لیلان معروف است به دوره قاجاری برمی گردد. توسط ارامنه بوجود آمد و از ابتدا ارمنی نشین بود. این امر را می توان از کلیسای بجا مانده که به دوره قاجاری بر می گردد، پی برد. این روستا دارای قدمت تاریخی است که به ثبت نیز رسیده است و چنانچه مورد توجه و باز سازی قرار گیرد ظرفیت بالایی جهت جذب گردشگر دارد.