نامدارن فرش ایران

پژوهش و پژوهشگر

هنرمندان و دانشمندان

تولید کنندگان

تولیدکنندگان مطرح فرش ایران

وابستگان فرش

طراحان. رنگرزان. رفوگران

عکس-اول

دکتر سیروس پرهام

رشته ای مانند فرش دستباف بندرت می توان کسانی یافت که صاحب دانش اگاهی به ویژه علاقه به کنکاش در رشته­ ای باشند. که به غیر از خود پژوهشگر کمتر کسی بر ارزش آن واقف است. دکتر سیروس پرهام نویسنده مترجم با دانشی مثال زدنی از آن دست کسانی است که باید حضور آنان را در فرش دستباف غنیمتی تلقی کرد.

کتاب برجسته وی دستبافته های عشایری فارس اولین و شاید تنها کتاب پژوهشی در زمینه فرش است که علاوه بر تحقیقات میدانی و کتابخانه ای با بهره گیری از دانش بالای پژوهشگر و براساس موازین دقیق یک پژوهش علمی تهیه شده است هرچند به نظر میرسد که درطی سال­های اخیر وی در تهیه کتاب نفیسی راجع به فرش­های موزه­ای همکاری داشته ولی بهرحال دریغ است که طی سال­های گذشته جامغه فرش آن چنان که نیاز بود از آثار ایشان بهره مند نشده است.

haghighi

فیض الله خان حقیقی

دلسوزی گاهگاهی وتا حدودی نمایشی هرچند به حق ولی بی نتیجه برای بافندگان فرش همواره داستانی از ظلم صاحب کاران فرش را بدنبال داشته است بحث درمورد این مساله را بزمانی دیگر میگذاریم ولی مگرجز انست که هر فرش خوب یک تولید کننده خوب برسر دارد .این شخصیتی است که معمولا برای عموم شناخته نیست و یا معمولا بعنوان کارفرما درمقابل بافنده قرار می­گیرد.

 علیرغم این واقعیت که درتغیین ارزش نهایی تولید تفاوتی قابل توجه بین صاحب کار وکارگر ذراین حرفه هست ولی اثر یک تولیدکننده خوب درتولید فرش خوب امری غیر قابل تردید است و فیض الله خان حقیقی تولید کننده وکارفرمایی بود که ده­ها فرش زیبا وبی مانند گواه قابلیت ومدیریت استثنایی او درکار فرش است ولی فیض الله خان حقیقی درکار خود یگانه بود روانش شاد.

استاد بهادري هنرمندي آشنا به مباني هنر ايران و جهان بود، او با توجه به نقشمايه هاي سنتي و پاي بندي به اصول و مباني هنر ايران دست به ابتكار و نوآوري زد و با تركيب عناصر اسليمي و ختايي و غيره نقش هايي بديع و تازه با مضامين عرفاني ، فلسفي و اسطوره اي طراحي نمود كه در تاريخ هنر طراحي فرش بي سابقه است و براي اولين بار در سال 1338 در اصفهان پرتره بافي به شيوه نقاشي را اجرا نمود.

او نقاش طبيعت ساز، نگارگر، طراح كاشي،معرق چوب، خاتم، قلم زني و ساير هنرهاي سنتي ايراني بود كه از نظر خلاقيت و نوآوري در طراحي فرش سرآمد طراحان معاصر به شمار مي رود.

از آثار ماندگار وي در طراحي فرش مي توان به بشريت،شكار چرخ،ستاره دريايي،تنازع بقا،تشعير و پروانه ها اشاره كرد.

مهاجرت ازیک سرزمین معمولا امری غم انگیز وتاسف باراست به حصوص اگر دراثر مهاجرت چیزی جای وکسانی دچار آسیب شوند یکی ازاین مهاجرتّهآ سفر دکتر حصوری بود و آنچه از این سفر تاحدودی ناخواسته اسیب دید فرش دستباف بود .دکتر حصوری با علاقه واشتیاق به جامعه فرش آمد و تمام دانش وتجربه خویش را همراه باعشق و صداقت در عرصه اینکار گذاشت.

دکتر حصوری اهل سفربود و کسانی که اهل سفرند به مردم سنت ها ومیراث­های آن عشق می ورزند و او این امر را در سرزمین خود در چندین کتابی که سعی کرد درباره فرش برخی نقاط نسبتا محروم کشور بنویسد نشان داد.

حضور دکتر حصوری بختی نامنتظز در عرصه فرش دستباف بود هرچند جامعه فرش نیز همچنان که دانشگاه ،با او چندان مهربان نبود.تا آنجا که برای چاپ کتاب مهم فرهنگ فرش که زحمتی بسیار برای آن کشیده بود نتوانست حمایتی دریافت کند. دکتر حصوری مهاجرت کرد و این مهاجرت یک جایی را بیش از پیش تهی کرد و آن جامعه فرش بود.

Rostam-shirazi-2

رستم شیرازی - طراح فرش

هرچند طراحان بزرگی که مهر خود را بر هزاران فرش جاودانی و ماندگار در طول تاریخ نقش زده اند نیز نامی برفرش ندارند ولی شاید در طی سال-های اخیر به مدد تصادف و یا هر نام دیگری که بتوان بر آن نهاد بخت آن یافته ­اند که چهره از پشت غبار بی مهری­ها وفراموشی­ها  بیرون آورند که جای ان دارد که این گروه را اخرین نسل طلایی طراحان و نقش آفرینان فرش دستباف بنامیم.

در میان این نسل به جرات می­توان ازتعدادی یادکرد که نه تنها پرچمدار و بدعت آفرین در طراحی زوال ناپذیر فرش ایران بوده اند بلکه به نوعی توانسته ­اند ارزش این هنر و هنرمندان وابسته آن را تاحدودی درجامعه ایران نشان دهند .

امروز از آن نسل طلایی طراحان کمتر کسی باقی مانده است وکمتر کسی متوجه آن است که هجوم تکنولوژی سرد و خشن وبی احساس بر ذهن و زندگی مردم تا چه حد ارزش­های بومی بخصوص آنچه را که تا بحال نشناخته­ایم قربانی کرده است.

نهایت انکه یکی ازاین کسان که بی مانند وبی جانشین است رستم شیرازی طراح برجسته اصفهانی است که بعد ازاین باید حضورش را در فرش­های ستودنی که طراحی کرده جستجو کنیم.

Parviz-Tanavoli-farsh

پرویز تناولی

پرویز تناولی هنرمندی درسطح جهانی است ودرمورد چنین هنرمندی نوشتن سخت است ولی وی هنرمندی است که درمجسمه سازی نقاشی شناخت فرش و پژوهشگری شناخته شده آنچنان که سابقه اش نشان می­دهد به موسیقی را نیز نزد استادصبا آموخته است.

پرویز تناولی همچنین کارشناس فرش‌ها و بافته‌های عشایری است وعلاوه بر آن و مجموعه داری است که زمانی بانمایش گبه هایش این هنر گمنام و مهجور ایرانی را برکشید وآنرا به پدیده ای جهانی تبدیل کرد.

هنگام تعطیلی دبیرستان به هنرستان کمال‌الملک می‌رفت. در سال ۱۳۳۲ هنرستان هنرهای زیبا در تهران تأسیس شد و او در رشته مجسمه‌سازی نام‌نویسی کرد. وی پس از گذراندن دوره سه ساله مجسمه‌سازی در هنرستان هنرهای زیبا در سال ۱۳۳۵ به ایتالیا رفت و در آکادمی هنرهای زیبای شهر کارارا مشغول به تحصیل شد. او مدتی به ایران بازگشت وسپس با گرفتن بورسی تحصیل خود را درمیلان ادامه داد.

تناولی علاوه برانکه عاشق ایران و هنرهای سنتی و بومی ایران است هنرمندی مردمی است که با اهدا بخشی از خانه و تعداد قابل توجهی از مجسمه­هایش برای ساخت موزه مجسمه سازی کمک کرد.