موقعیت تاریخی، جغرافیایی و اقتصادی شهرستان فراهان
فراهان کهن تاریخی و یکی از نقاط درخشان در تاریخ فرش ایران است لغت‌شناسان فراهان را فشرده واژه فراهامون می‌دانند، دریاچه‌ای که امروز دریاچه مگان (میقان) نامیده می‌شود، در روزگاران گذشته هامون نامیده می‌شد و همه روستا‌ها و شهر‌های کوچک پیرامون این دریاچه را فراهامون می‌نامیدند. زمانی که قلعه سلطان آباد تبدیل به شهر عراق (با کسر ع آنطور که ساکنانش می‌نامیدند) تبدیل به اراک شد از روستا‌های آن شد. قدمت که به قبل از دوره ساسانیان می‌رسید وجود آثاری از یک آتشگاه که تا سال ۲۸۲ هجری فعال بوده از ساکنان زرتشتی منطقه حکایت می‌کند. بعد از دوره اسلامی نیز بعلت سرسبزی و هوای مطبوع این منطقه و روستاهای اطراف آن همواره دارای سکنه بوده است. فراهان وده‌ها روستای اطراف آن و اصولاً استان مرکزی واقع در مرکز ایران علاوه بر یک شاهراه عبوری همواره جذابیت خاصی برای اقوام و عشایر و ساکنان سایر شهر‌ها داشته است.
در بیشتر مناطق فراهان به زبان پارسی صحبت می‌شود. در برخی از روستاها زبان لری وجود دارد. ترکی خلجی از دیگر زبان‌های فراهان است که در تلخاب و خلجستان صحبت می‌شود. و در مناطق شمال غربی مانند دستجان، شهر خنجین و کودزر به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند. که خود دلیل حضور گونه‌های مختلف اقوام دراین منطقه است
از مناطق دیدنی فراهان شهر زیر‌زمینی زلف آباد (دلف آباد که احتمالا با کره ابودلف نام قدیم اراک نسبت دارد؟) که از اقامتگاه‌های دوره ایلخانی است دهستان واشقان نیز از مناطق دیدنی منطقه است
شهرت فراهان بیش از هر مساله دیگری به‌خاطر نام بزرگ مرد تاریخ ایران امیر کبیر فراهانی است که مدتی نزدیک به سه سال وزیر ناصرالدین شاه شد و با وجود خدمات بسیار در مدتی کوتاه با ناجوانمردی بدست شاه نادان به قتل رسید. مرد بزرگ دیگر ایران قایم مقام فراهانی وزیر محمد شاه است که سرنوشت او نیز نظیر بسیاری از مردان خدمتگزار در این سرزمین بدست شاه قاجار کشته شد. مردان نامدار دیگری ازاین خطه بر خواسته‌اند که احتمالا دلیلی بر سطح بالای فرهنگ و دانش فراهان بوده است.
اما نکته مورد‌بحث ما فرش دستباف است که به دلایل استثنایی قابل ذکر است. از نظر تاریخی فرش فراهان نظیر فرش بسیاری مناطق دیگر با ورود و سرمایه‌گزاری اروپاییان شکوفا شد و پا به بازار‌های اروپا گذارد. از آنجا که اراک شهر جدیدی بود و سابقه فرش‌بافی نداشت بیشتر فرش‌هایی که ازاین شهر صادر می‌شد از روستاهای اطراف نظیر ساروق فراهان مشک اباد لیلیان و غیره بود که معمولا به نام ساروق شناخته می‌شد.
اما نکته قابل‌توجه در اینجا آنست که براساس نمونه‌هایی که در دست است فرش‌های فراهان از نظر تنوع و زیبایی از فرش‌های غالب نقاطی که بنام ساروق به دنیا می‌رفتند زیباتر است.
دلیل این امر را می‌توان چنین فهمید که فراهان قبل از پیوستن به دایره تولید فرش‌های ساروق و اراک فرشبافی شکوفایی داشته است با اشاره به پیشرفتگی سطح بالای فرهنگی که در بالا اشاره شد. می‌توان تصور کرد که این فهم و درک را فراهم می‌کرد که یک روستا یا دهستان کوچک (البته با مجموع روستاهای اطراف) بتواند با استفاده از فرشبافی نسبتا پیشرفته اطراف نظیر کرمانشاه بیجار سنه و حسین آباد و غیره توانایی فرشبافی خود را بهبود بخشد و در عین آنکه فرش فراهان که چندان ریز‌باف نیست به مدد تنوع نقش و زیبایی رنگ بتواند بر چشم و دل جهانیان بنشیند.