برخی نظریات روشنفکری و فیلسوفانه دوست داشتن خاک وطن و سرزمین را علایقی واپسگرایانه و بی‌معنی می‌داند ازاین دست افکار در تمام زمان‌ها به‌خصوص در قرون پسا صنعتی و معاصر زیاد داشته‌ایم بی‌معنی بودن تاریخ هنر فرهنگ هویت در ایدئولوژی برخی مکتب‌های نورسیده قرن ۱۸ و ۱۹ هنوز فراموش نشده، و در کمتر از دو‌قرن پیش بود گروهی از معتقدان به فلسفه‌های خاص معتقد بودند که هنر از دستآوردهای سرمایه‌داری وامری ارتجاعی است و آثار تاریخی و موزه‌ای را باید منهدم کرد.
غرض ازاین بحث آن است که با‌این‌حال همچنان انبوه کثیری از مردم جهان مفهومی بنام سرزمین و وطن را دوست دارند و برای اعتلا آن تلاش کرده و به‌خاطر آن مبارزه می‌کنند و جان می‌بازند. این که چرا انسان به زمینی که نام زادگاه او را دارد این‌گونه وابسته می‌شود لازم نیست به بحثی چندان عمیق و فلسفی به پردازیم تاریخ بهترین شاهد بر آنکه غالب سرزمین‌هایی که بر کره خاکی باقی ماندهاند، بارها و بارها مورد هجوم و تجاوز قرارگرفتهاند خاکشان زیر و رو شده و مردمانشان زیر سنگین‌ترین فشارها برای استحاله شدن قرارگرفتهاند ولی کمتر سرزمینی را سراغ داریم که اگر در کشاکش پایان‌ناپذیر مردمان از بین نرفته باشد، تلاشی نکرده که نام و هویت و تاریخ خود را در محدودترین حد ممکن ولو در دالان‌های زیر‌زمینی و قله‌های کوه‌ها و نهانگاه‌ها حفظ کند و از این دوران همه ملت‌ها در تاریخ خویش بسیار داشته‌اند.
بجز این واقعیت قابل بحث و گسترده که به اشاره گذشتیم، در هیچ تاریخی نمی‌توان نقش انسان‌های عاشق و فداکاری را که در فرصت‌های جاری و مداوم عمر خویش همواره کوشیدهاند بر دفتر هویت و موجودیت و واقعیت فرهنگی و زیستی زادگاه خویش برگی بیفزایند از یاد برد.
راه دوری نمی‌رویم طی سال‌ها و دهه های اخیر خواسته و ناخواسته شاید به دلیل محدودیت‌های اجتماعی و نوعی بسته شدن راه‌های برخورداری از امکانات بعضا گسترده و متنوع دنیا‌های دیگر فرصتی عجیب وشاید نادر پیش آمد که نوعی فعالیت ملی و فرهنگی و خواسته و ناخواسته (شاید نیز تنها در گشت و‌گذاری تفننی) شناخت نوینی از ثروت‌ها و امکانات ملی و برخی جای‌های ناشناخته طبیعی ایران صورت گیرد. کشف شهرها و روستاها، کوه‌ها و غارها چشمه‌ها وآبشارها با زیبایی‌ها و جذابیت‌های گاه حیرت‌انگیز که به مدد رسانه‌های جمعی و گاها شخصی، به ما نشان می‌دهد که در سرزمینی وسیع‌تر وگسترده‌تر و دوست‌داشتنی‌تر ار قبل زندگی می‌کنیم و این تنها دست آوردی اندک از روی کرد نسل جوان به بازشناسی سرزمین خویش است.